Ayvansaray Mektebi Çeşmesi

Ayvansaray Caddesi üzerinde bulunan çeşme 1711'de yapılmış.

Hatice Sultan Sebili Çeşmesi (Ayvansaray Mektebi Çeşmesi). Çeşmenin hemen sol tarafındaki sebil pencereleri artık yerinde değildir. İbrahim Hilmi TANIŞIK’ın “İstanbul Çeşmeleri I, İstanbul Ciheti” adlı eserinde bu çeşme, 363 numaralı “Hatice Sultan Sebili Çeşmesi (H.1123-M.1711)”dir. Affan EGEMEN’in “İstanbul’un Çeşme ve Sebilleri (Resimleri ve Kitabeleri ile 1165 Çeşme ve Sebil)” adlı eserinde bu çeşme, 213 numaralı “Ayvansaray Mektebi Çeşmesi (H.1123-M.1711)” ve 492 numaralı “Hatice Sultan Çeşmesi ve Sebili (H.1123-M.1711)” başlıkları altında açıklanmıştır. Mehmet Mermi HASKAN’ın “Eyüp Tarihi (Türk Turing Turizm İşletmeciliği Vakfı Yayınları,1993, Cilt II)” adlı eserinde bu çeşme sayfa 111’deki “Hatice Sultan Çeşmesi”dir. İstanbul Tarihi Çeşmeler Külliyatı, 2. Cilt’te bu çeşme, 244 numaralı “Hatice Sultan Çeşmesi”dir. İzzet KUMBARACILAR’ın, “İstanbul Sebilleri” adlı eserinde artık yerinde olmayan sebil, sayfa 31’deki “Hatice Sultan Sebili (Şekil 37) (H.1123-M.1711)” başlığı altındadır. Ömer Faruk ŞERİFOĞLU’nun “Su Güzeli İstanbul Sebilleri” adlı eserinde ise bu sebil sayfa 127’deki “Hatice Sultan Sebili (1711)”dir.

AYVANSARAY MEKTEBİ ÇEŞMESİ Çeşme, 1711 yılında Sultan IV. Mehmed'in kızı Hatice Sultan tarafından, Muhammed El Ensari türbesi onarımdan geçirildiği esnada, mektep ve sebil ile beraber inşa ettirilmiştir. Mimarının Bekir Ağa olduğu tahmin edilmektedir. Kitabesi şöyledir: “Bu çeşme-i dil-cûy ile bu mekteb-i vâlâ” “Gûya suyu pâkize-nigin-i güher oldu” “Birisi revan bahş-i cihandır biri amma” “Şadab-kün-i teşne-i feyz-i hüner oldu” “Her birisi hakka ki cüdagane bu hayrın” “Şayan-i sitayiş eser-i mu'teber oldu” “Zad-ı Reh-i ukbayı eder böyle müheyya” “Keyfiyet-i âlemden o kim bâ-haber oldu” “Ta'ib dedi tarihini bu hayrı görenler” “Allah kabul eyleye âli eser oldu” (1123) Kaynak: Su Vakfı