İbrahim Paşa Su Terazisi

Tarih boyunca su İstanbul'a bir uygarlık köprüsü ile bağlandı. İstanbul'un su ihtiyacı dünyanın en ilginç uygarlık sistemlerinden birini oluşturdu. İlk önce su bentleri yapıldı. Su ormanların içinden İstanbul'un merkezine doğru yola çıktı. Bentlerde biriken su, kemerlerle künklerle kente doğru akıtıldı. Su kaynaklarının İstanbul'a uzaklığı her zaman büyük bir bilgi birikimi ve yoğun çabalar gerektirdi. Sonra kentin merkezinde sarnıçlarda birikti. Sarnıçlarda biriktirilen su kente daha düzenli dağıtabiliyordu. Şehrin kuşatmalarda susuzluğa karşı Çeşmeyle su sandığı arasındaki kat farkını giderebilmek için ve suyun oluşturduğu basınç sebebiyle toprak künklerinin patlamasını önlemek için su terazisi kullanılırdı. Su terazilerinin taşlarla örülmüş olanları da vardır. Su terazileri suyun hem basıncını ayarlar hem de birden fazla çeşmeye su dağıtımını temin ederdi. Eski su yolu haritalarında isale hattı ve şebeke hattı üzerinde çok sayıda su terazisi tesis edilmiş olduğu görülür. İstanbul'daki su terazilerinin çoğu yıkılmış ve ortadan kalkmıştır. Sağlam durumda olanlarının sayısı 30 adet civarında. İSTANBUL'DAKİ BAZI SU TERAZİLERİ Kısıklı Su Terazisi: Avcı Kazım Sokağı'nın başında kesme taştan yapılmış su terazisi. İmrahor Su Terazisi: İmrahor Camii'nin kıble tarafında sonradan çimento ile sıvanmış su terazisi. Duvardibi Su Terazisi: Karacaahmet Mezarlıkları'ndan Kuşbağı Mezarlığı'nın köşesindedir. İki sıra tuğla ve bir sıra kesme taşla yapılmıştır. Üstünde zarif bir kubbeciği vardır. İbrahim Paşa Su Terazisi: Selami Ali Efendi Caddesi ile Kassam Çeşme Sokağı'nın köşesindedir. Kapıağası Su Terazisi: 15 metre yüksekliğinde kesme taş ve tuğla hatıllıdır. Selimiye Su Terazisi: Selimiye Kışlası içindedir. Büyük bir bahçenin içinde olduğu bilinen bu saray, Salacak İskelesi ile Ayazma İskelesi arasında idi. Naimâ Mustafa Efendi ünlü tarihinde: "Kapıcılar Kethüdası Abdullah Ağa, Padişah tarafından gelip sadrazamlık mührünü İbrahim Paşa'dan alıp Hadım Paşa'ya teslim etti. İbrahim Paşa ferman mucibince Üsküdar'da Salacak İskelesi yakınında olan bahçesinde oturdu." denilmektedir. İbrahim Paşa, 3 Aralık 1597 tarihinde sadaretten uzaklaştırıldığına göre saray, daha evvel yapılmış demektir. Paşa, 992 (1584) tarihinden beri III. Murat'ın kızı Ayşe Sultan ile evli bulunuyordu. İhtimal sarayını bu evlilik sırasında yaptırmıştır. O sırada Mısır Valisi idi. Evliya Çelebi'nin muasırı olan Eremya Çelebi (1637-1695) İstanbul Tarihi, adlı eserinde bu saraydan bahsetmiştir. Buna göre "Ayşe Sultan Bahçesi'nin" önünde bu saraya ait olduğu sanılan "bir Taş Liman" vardı. "Onun karşısında bir adayı andıran Kızkulesi bulunmakta" idi. Mihrimah Sultan'ın kızı Ayşe Sultan'ın da bu civarda bir sarayı vardı ve bu sırada hayatta idi. Üsküdar'da başka bir Ayşe Sultan Sarayı daha vardı ki bu, Zeynep-Kâmil Hastahanesi civarında bulunuyordu. Bu üçüncü Ayşe Sultan 1656 senesinde vefat etmiştir. İnciciyan da eserinde Ayşe Sultan Bahçesinden bahsetmiştir. Sarayın ilk sahibi olan İbrahim Paşa'nın üç sadrazamlığı ve bir kaptan-ı deryalığı vardır. Son defa 6 Ocak 1599'da sadaret mevkiine getirilmiş ve bu görevde iken 9 Muharrem 1010 (10 Temmuz 1601)'de Belgrad'daki ordu karargâhında vefat etmiştir. Cenazesi İstanbul'a getirilerek Şehzade Camii avlusundaki türbesine gömüldü. Yanında oğlu ile kızı medfundur. Ayşe Sultan, III. Murat'ın meşhur Safiye Sultan'dan doğma kızıdır. İbrahim Paşa'nın vefatı üzerine 5 Nisan 1602'de Yemişçi Hasan Paşa ile evlendirildi. Fakat 4 Aralık 1603'te Paşa'nın idamıyla tekrar dul kaldı. Ve kısa bir müddet sonra 26 Zilhicce 1013 (15 Mayıs 1604)'te vefat ederek babasının türbesine gömüldü. İbrahim Paşa'nın vefatı üzerine Ayşe Sultan'ın uhdesine geçen sarayda kısa bir müddet için de olsa Yemişçi Hasan Paşa'nın oturduğu anlaşılmaktadır. Ayşe Sultan'ın İstanbul'daki sarayından alınarak Sütlüce'deki 'hadîka-i hassa'dan Handan Ağa Bahçesi'nde idam edilen Hasan Paşa, Üsküdar'da Miskinler Tekkesi civarına gömülmüştür. Mezarı kaybolmuştur. Yemişçi Hasan Paşa'nın İstavroz'da (Beylerbeyi) büyük bir bahçesi ve köşkü vardı.

Üsküdar'da bulunan Terazi İmrahor Camisi'nin hemen yanında bulunmaktadır.

Çok güzel bir ibadethane inşallah restorasyonu en kısa zamanda biter

yanındaki çeşme ve camii de mutlaka gezilmeli

Anladığım kadarıyla buradaki su terazisi “İbrahim Paşa Su Terazisi” değil, “Üsküdar İmrahor Su Terazisi”. Hülagu Kozanoğlu’nun “Anadolu’da Suyun İzi” isimli eserinde İbrahim Paşa Su Terazisi hakkında şu ifade var: “Üsküdar İbrahim Paşa Su Terazisi: Nevşehirli İbrahim Paşa tarafından XVIII. yüzyılda yaptırılan Su Terazisi, günümüze ulaşamamıştır.” Yine aynı eserde şu ifadeleri okuyoruz: “Üsküdar İmrahor Su Terazisi: XVI. yüzyılda Mirahuru el-Hac Mehmet Ağa tarafından yaptırıldığı tahmin edilen Su Terazisi, Üsküdar İmrahor Camii ile Doğancılar Caddesi arasındaki tretuar üzerinde yer almaktadır. Kesme taştan yapılmış olup, yaklaşık 2.5 m yüksekliğindedir. Günümüzde kullanılmayan yapı, sağlam vaziyettedir. Yapısal durumu, yapım tekniği, malzemesi, süsleme özellikleriyle özgün durumunu büyük oranda korumuştur.” Kaynak: Hülagu Kozanoğlu, Anadolu’da Suyun İzi, Ankara Büyükşehir Belediyesi, ASKİ Genel Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: 7, Anadolu’da Su Medeniyeti Dizisi: 4.

İyiymiş

Yer hakkında yeterli bilgi verilmiş ve korunmaya çalışılmış. O dönemin su terazileri hakkında da bilgi verilse ve çizimler konulsa çok güzel olabilirmiş.

Değerine saygısızlık edilen başka bir eser daha. Uzunca anlatmak isterdim ama ödül yok

Çok yakın bilmediğimiz yer

Tarih boyunca su uygarlıktı

Burada görülecek pek bir şey yok, gerçekte ne olduğunu açıklayacak hiçbir şey yok

İdare eewr

Tarihi su taşıma istasyonları